Thương hiệu Việt: Tháng năm rực rỡ đầy ký ức

20.09.2019

Trong những trang viết của nhà nghiên cứu Vương Hồng Sển, Sài Gòn hơn 70 năm trước là thời thịnh vượng hoàng hoa của những thương hiệu Việt nổi danh như Tàu vị yểu Con Mèo Đen, xà bông Cô Ba, mì gói Hai Con Tôm…

Ký ức hoàng hoa

Vương Hồng Sển viết trong tập “Sài Gòn Tạp Pín Lù” có đoạn: “Cao cấp hơn là những xì thẩu, những người thành công trong kinh doanh mà ngày nay ta gọi là “đại gia”. Điển hình cho giai cấp xì thẩu là Trần Thành, bang trưởng Triều Châu, với hãng bột ngọt Vị Hương Tố và mì gói Hai Con Tôm đã chinh phục thị trường miền Nam từ thập niên 60 để trở thành “ông vua không ngai trong vương quốc Chợ Lớn”.

Dấu ấn những sản phẩm mang thương hiệu Việt đã in đậm trong ký ức người Sài Gòn nhiều thế hệ. Có người lớn lên quen với túi bột ngọt “Vị Hương Tố” chữ đỏ cạnh mấy chữ tàu chân phương. Có người đã đi định cư tận Hoa Kỳ, vẫn còn nhớ chiếc xe đạp Thống Nhất bóng bẩy của ba, hai anh em giành nhau chạy khắp bờ kênh Tàu Hủ sau giờ tan học. Và có người đã sống ở trời Âu mấy chục năm ròng, quen dùng những thương hiệu hàng đầu thế giới, vẫn còn nhớ cục xà bông Cô Ba màu xanh ngọc gói trong bao giấy có in hình Cô Ba búi tóc mỉm cười, con ông chủ hãng xà phòng Trương Văn Bền một thời vang bóng.

Kem đánh răng Hynos & xà bông Cô Ba những thương hiệu vang bóng một thời

Bà Hoài ở Củ Chi kể lại chuyện cũ: “Chị em tụi tôi nghèo lắm, đi học xa nhà, nhịn bỏ từng bữa. Nhưng cứ hôm nào vô Chợ Lớn thăm gia đình cậu, thì mợ lại bỏ túi cho mấy gói mì giấy Hai Con Tôm. Ngày mưa thiệt mưa, trụng mì với nước sôi rồi chan chút Tàu vị yểu Con Mèo Đen là chị em sì sụp với nhau. Cứ vậy mà học hành ra nghề đàng hoàng cả. Giờ nghĩ lại chuyện xưa, mới thấm thía nhờ mợ với mì tôm, nước tương mà tụi tui không đói bữa nào hồi ấy” .

Biết bao đứa trẻ lớn lên giữa những năm 70- 80 đầy khó khăn của đất nước, bữa sáng chỉ có chén cơm trắng nấu vội, chan chút nước tương đậm, ăn ngon lành rồi no bụng đến trường. Hồi đó, cứ nhắc “nước tương” thì người ta chỉ kịp nghĩ tới “Con Mèo Đen” với những bữa cơm đơn sơ mà đậm đà tình cảm.

Giữ vị ngon cho nếp nhà Việt

Nước tương Nam Dương - hay cái tên xưa cũ Tàu vị yểu Con Mèo Đen - là một trong những thương hiệu vang bóng một thời ở đất Sài Gòn. Nhiều lần trong những trang viết của Vương Hồng Sển, Sơn Nam, nước tương xuất hiện như thức chấm thơm ngon cực phẩm nhưng gần gũi, dung dị. Trong ký của Vương Hồng Sển, món hủ tiếc Sa Đéc phải đi cùng với Tàu vị yểu, món cơm thố người Hoa nổi danh Chợ Lớn cũng không thể thiếu nước tương, chút ớt và dấm Tiều mới đậm đà, vừa vặn. Những tiệm bánh mì ngon nức tiếng Sài Gòn xưa cũng để sẵn chai Tàu vị yểu để thực khách tự nêm cho dậy vị khi ăn cùng chả lụa, pa-tê.

Thế hệ “ông bà anh”, không nhiều người nhớ chính xác tên Nam Dương, nhưng ai cũng nhớ biểu tượng mèo đen thân thuộc, gắn liền với những buổi chiều bà sai ra sạp tạp hóa đầu hẻm mua liền chai Tàu vị yểu Con Mèo Đen để kịp bữa cơm, là thức chấm mẹ gói ghém vào hành lý cho con ngày rời quê lên phố, là bữa ăn như bà Hoài còn khắc khoải - đạm bạc nhưng dậy vị, gợi nhớ những ký ức đẹp về tình thân trong cái thời thật thiếu thốn mà cũng rất đủ đầy.

Giờ đây, bữa ăn gia đình Việt đã mâm cao cỗ đầy, không còn cảnh chỉ một chén cơm trắng, một tô hủ tiếu ăn ghém giá hành, hay ổ bánh mì chan chút nước tương mà lũ trẻ phải xuýt xoa ngấu nghiến. Nhưng giữa cá thịt thịnh soạn, món Á món Âu, chén nước tương xắt vài lát ớt vẫn nằm giữa bàn cho cả nhà cùng chấm cùng chan, tựa như chất keo bất biến gắn kết tình cảm gia đình dù trải qua bao đổi thay thời thế.

Hình ảnh chai nước tương Con Mèo Đen luôn gắn liền với những mâm cơm của gia đình người Việt

Với người trẻ Việt Nam hiện nay, chai nước tương Nam Dương bây giờ là cái cớ để họ nghe ông bà, cha mẹ kể lại chuyện xưa, về một thời Chợ Lớn sôi nổi, sầm uất, về những biển hiệu người Việt đầy tự hào, về một hương vị dù đơn sơ nhưng đã trở thành bất hủ trong những câu chuyện ẩm thực Việt Nam.

Trải qua gần bảy thập kỷ thăng trầm, hương vị của nước tương Nam Dương ngày đó đã được tái khẳng định khi nhận được danh hiệu "Hương vị nước tương Việt Nam ngon nhất năm 2019” do Culture Magazin (Canada) – Tạp chí song ngữ Việt – Anh duy nhất tại khu vực Bắc Mỹ bình chọn. Trong bài phát biểu của mình, bà Ann Nguyễn, Tổng biên tập tạp chí Culture Magazin đã nói lên tiếng lòng của những người con xa xứ: “Cảm ơn Công ty TNHH Thực phẩm Quốc tế Nam Dương đã nỗ lực bảo tồn hương vị nước tương Tàu vị yểu quen thuộc với người Việt Nam. Để hôm nay, chúng ta không chỉ có một sản phẩm nước tương ngon, chất lượng mà còn lưu giữ, gợi nhớ một nét văn hóa thân thương quanh mâm cơm nhà.”

Được biết, cuộc bình chọn này là cách Culture Magazin thực hiện sứ mệnh bảo tồn những giá trị văn hoá Việt Nam quen thuộc, đồng thời đặt viên gạch khởi đầu hành trình tìm kiếm những hương vị gắn liền với ký ức của người Việt nhiều thế hệ.